1.3 Leeswijzer

Boekwerk Programmabegroting
Deze begroting kent een indeling in 6 programma’s: 1) Sociaal domein, 2) Onderwijs en ontplooiing, 3) Economie en duurzaamheid, 4) Openbare ruimte, 5) Ruimtelijke ontwikkeling en 6) Bestuur, bevolking en veiligheid. Deze indeling is niet gewijzigd ten opzichte van voorgaande jaren en geldt als leidraad voor deze bestuursperiode. Ieder programma kent een beleidsinhoudelijke uitwerking en een financiële uitwerking. Het vervolg van deze leeswijzer geeft een nadere uitleg bij de opzet van deze programma’s.

Na de programma’s volgen de onderdelen 7) Bedrijfsvoering en 8) Algemene Dekkingsmiddelen”. De programma’s met deze twee onderdelen omvatten samen de totale gemeentelijke lasten en baten die de gemeenteraad autoriseert. Een recapitulatie staat opgenomen voorafgaand aan programma 1.

Na het overzicht algemene dekkingsmiddelen volgen wettelijk voorgeschreven paragrafen die thematisch inzicht geven in bepaalde onderwerpen, c.q. vanuit een bepaalde invalshoek een overzicht bieden. Concreet betreft dit lokale heffingen, weerstandsvermogen en risicobeheersing, onderhoud kapitaalgoederen, bedrijfsvoering, verbonden partijen, grondbeleid en financiering.

Aan het slot van het boekwerk zijn diverse bijlagen opgenomen met achterliggende detailinformatie.

Ten opzichte van het vorige begrotingsboek, de Programmabegroting 2023, bevat de nu voorliggende Programmabegroting 2024:

1. De aanvullende besluitvorming in de begrotingsraad van 9 november 2022;
2. De besluitvorming via de behandeling van de Perspectiefnota 2024 in de raadsvergadering van 19 juli 2023;
3. Besluitvorming met gevolgen voor de begroting 2024 via overige aparte raadsbesluiten.

Inhoudelijke uitwerking

Programmaplan
Algemeen deel per programma (missie en indicatoren)
Ieder programma begint met een beknopt geformuleerde missie, gevolgd door een overzicht van indicatoren. De bijlage "Verplichte beleidsindicatoren BBV inclusief toelichting" bevat landelijk voorgeschreven indicatoren met toelichting.
In de tabellen met de indicatoren en kengetallen zijn zoveel mogelijk de meest recente cijfers ingevuld. Deze zijn niet altijd beschikbaar, ofwel omdat ze niet gereed zijn, ofwel omdat er in dat jaar geen onderzoek is geweest. Als de reeks is beëindigd, staat dat in een noot onderaan de tabel.

Thema’s
De programma’s omvatten meerdere beleidsterreinen. Na het algemeen deel is de verdere inhoudelijke uitwerking gesplitst in verschillende thema’s. Per thema komen aan de orde het coalitieakkoord 2022 - 2026, actuele bestuurlijke actiepunten, actuele beleidsontwikkelingen en kengetallen.

Verbonden partijen & Subsidies
Als op een programma sprake is van relevante verbonden partijen, dan worden deze expliciet vermeld. Uitvoeriger informatie over deze verbonden partijen staat in een aparte paragraaf. Een overzicht van gesubsidieerde instellingen met de geraamde subsidies en de gemeentelijke jaarhuren (voor zover van toepassing) staan per programma gespecificeerd in een aparte bijlage.

Bijlagen
In de bijlagen staan onder andere een overzicht van de geldende kaderstellende beleidsnota’s, bronvermeldingen, de bestuurlijke planning (raads- en collegebesluiten; bestuurlijke afspraken), een overzicht duurzaamheidheidsopgave en een lijst van gehanteerde afkortingen opgenomen.

Financiële uitwerking

Na de beleidsinhoudelijke informatie volgt de financiële uitwerking. Dit geeft invulling aan het budgetrecht van de raad. De door de raad te autoriseren budgetten per programma op het niveau van lasten, baten en saldo zijn opgenomen in een totaaloverzicht dat voorafgaat aan de programmaformulieren. Een nadere specificatie met toelichting is opgenomen in een financieel overzicht per programma.

Financieel overzicht per programma
Het financieel overzicht per programma is opgebouwd uit taakvelden. Deze indeling sluit aan bij het BBV-voorschrift, dat alle gemeenten in ieder geval een specificatie van lasten en baten naar gestandaardiseerde taakvelden “opleveren”.

Naast de ramingen 2024, gesplitst naar lasten, baten en saldo staan de saldi vermeld voor 2022 (rekening) en 2023 (begroting), alsmede voor het meerjarig perspectief 2025-2027. De saldi 2023 in dit overzicht zijn opgenomen conform het boekwerk Programmabegroting 2023, zoals vastgesteld in de begrotingsraad van 9 november 2022.

Het subtotaal per programma omvat de volle omvang van verwachte uitgaven en inkomsten en sluit aan op de door de raad te autoriseren budgetten. Daarna wordt zichtbaar gemaakt welke bedragen aan de reserves worden toegevoegd of onttrokken.

Toelichting verwerkte mutatie (ontwikkeling programmasaldo)
Onder het financieel overzicht staat een verklaring van het verschil tussen de meerjarige programmasaldi in het vorige begrotingsboek (2023) en het nieuwe begrotingsboek (2024). Deze toelichting volgt de momenten van bestuurlijke besluitvorming en specificeert de afzonderlijke vormen van besluiten.

Naast de uitwerking van nieuwe bestuurlijke besluiten bevat de begroting veel administratieve aanpassingen, die voortvloeien uit de toepassing van de geldende begrotingsuitgangspunten, wettelijke voorschriften en budgettair neutrale verschuivingen zonder inhoudelijke consequenties. Dit betreft met name de nominale ontwikkeling, de herberekening van de kapitaallasten en de kostenverantwoording en -toerekening conform het BBV.

Overig
De begroting bevat veel overzichten waarin saldi en/of mutaties worden vermeld.

Als regel geldt dan: