Opvang ontheemden uit Oekraïne
Vanwege de oorlog in Oekraïne vangt Amstelveen sinds begin maart 2022 ontheemden uit Oekraïne op. Medio 2023 bood Amstelveen aan circa 650 ontheemden uit Oekraïne onderdak: circa 340 in de hotels Adagio en Ibis en circa 70 in de units Sonjashnik, die speciaal voor de ontheemden uit Oekraïne in Kronenburg zijn neergezet. Daarnaast verbleven nog circa 250 ontheemden uit Oekraïne in de particuliere opvang.
Naast bed, bad en brood is de gemeente verantwoordelijk voor de organisatie van voorzieningen: maatschappelijke begeleiding, onderwijs en zorg. Sinds 1 april 2022 is staatsnoodrecht ingesteld waarmee de burgemeester de bijzondere bevoegdheid en verantwoordelijkheid heeft gekregen te voorzien in de noodzakelijke voorzieningen voor deze ontheemden. Naar verwachting wordt per 1 januari 2024 de Tijdelijke wet opvang ontheemden Oekraïne van kracht. In die wet krijgen de colleges van B&W de verantwoordelijkheid voor de opvang van de ontheemden uit Oekraïne.
Het rijk heeft aangegeven gemeenten een redelijke vergoeding voor de opvang van de ontheemden uit Oekraïne te verstrekken. De vergoeding van het Rijk komt uit verschillende financieringsbronnen. Een groot aandeel daarin heeft de Specifieke Uitkering voor Gemeentelijke Opvang van € 83 per opgevangen ontheemde per nacht. Tot medio 2023 heeft het Rijk in totaal circa € 27 miljoen verstrekt aan voorschotten (en als bijdrage in het gemeentefonds) voor de kosten van de opvang van de ontheemden uit Oekraïne.
De gemeenteraad heeft in 2022 in vier tranches totaal € 25 miljoen beschikbaar gesteld als lokaal werkbudget voor de kosten van de opvang van de ontheemden uit Oekraïne. Omdat voor de tweede helft van 2023 meer kosten werden verwacht dan de beschikbare € 25 miljoen is in de Perspectiefnota 2024 het lokaal werkbudget Oekraïne aangevuld met € 2 miljoen. Daarmee kwamen de inkomsten via Rijksbijdragen en de geraamde uitgaven nagenoeg in evenwicht met elkaar. Uit het toegekende budget worden ook enkele uitgaven gedaan die geen betrekking hebben op de opvang van Oekraïense ontheemden, conform de wens van de raad. Wij blijven de mate waarin de gemaakte kosten gedekt kunnen worden uit reeds bekende rijksregelingen monitoren en informeren de raad daar periodiek over in raadsbrieven.
In de zomer van 2023 wordt op landelijk niveau opnieuw een onderzoek uitgevoerd naar de gemiddelde kosten van de opvang van ontheemden uit Oekraïne voor gemeenten. Op basis van de resultaten van dat onderzoek zullen de Rijksvergoedingen voor 2024 worden bepaald.
Asielopvang en huisvesting statushouders
In Amstelveen streven we er ook in 2023 naar invulling te geven aan de halfjaarlijkse taakstelling om statushouders die gekoppeld zijn aan onze gemeente te huisvesten. De taakstelling voor het tweede half jaar van 2023 (circa 140 personen) is verdubbeld ten opzichte van de taakstelling in het tweede half jaar van 2022. Ook voor 2024 is de verwachting dat de taakstelling hoog blijft. Gezien de krapte op de woningmarkt en de vele doelgroepen die een beroep doen op dezelfde sociale woningvoorraad is de huisvesting van alle statushouders die aan Amstelveen zijn gekoppeld een enorme uitdaging. Door de toename van het aantal statushouders neemt ook het beroep op inburgeringstrajecten toe.
In 2023 zijn de voorbereidingen gestart voor de realisatie van twee opvanglocaties voor asielzoekers: één locatie voor 60 AMV en één locatie voor circa 300 volwassen asielzoekers. Voor de opvang van AMV is een eigenaar van een kavel in Legmeer bereid gevonden de kavel beschikbaar te stellen aan het COA. Naar verwachting kan het COA de locatie begin 2024 in gebruik nemen.
Risicomanagement
Met risicomanagement speelt gemeente Amstelveen in op de risico’s die zich mogelijk kunnen voordoen. Goed risicomanagement biedt overigens geen garantie op het uitsluiten van risico’s. De coronapandemie en de opvang van ontheemden uit Oekraïne zijn voorbeelden van risico’s die nimmer zijn benoemd in deze paragraaf. Maar ook een zedenzaak, grote overstroming door een dijkdoorbraak of een vliegtuigongeluk zijn onderwerpen die we niet specifiek benoemen maar wel een grote impact kunnen hebben op inwoners, bedrijven, instellingen en gemeente. Daarnaast kan dit grote financiële consequenties hebben.